අන්තර්ජාලය තුල අප සුරක්ෂිතද?

වයස් බේදයකින් තොරව බැලූවිට වර්තමානයේ අන්තර්ජාලය අප කාටත් නැතුවම බැරි සේවාවක් වී හමාරය.දිනකට අන්තර්ජාලය පරිශීලනය කරන ප්‍රමාණය එන්න එන්නම ඉහලයාම එහි අවශ්‍යතාවය මනාව පිළිබිඹු කරයි.දියුණු යුරෝපා රටවල ජනතාව තම ආහාරවේල පවා අන්තර්ජාලය හරහා ඇණවුම් කිරීම,තම දෙනික කටයුතු,කාර්‍යාල කටයුතු පවා අන්තර්ජාලය මූලික කොටගෙන සිදුකරනු ලබන බව අපහට රහසක් නොවේ.

යුරෝපා රටවලට පමණක් නොව ආසියානු රටවල පවා අද අන්තර්ජාලය සහ ඒහා බැදුනු සේවාවල් වන Email, Social Network, Online Services(Banking,Shopping,Storage) භාවිතා කරන ප්‍රමාණය අතිමහත්ය.Pew Reserch Internet Project නැමැති ව්‍යාපෘතියට අනුව 57% තරුණ ළමුන් මිතුරන් ඇතිකරගැනීමටද 84% පිරිමි ළමුන් අන්තර්ජාලය හරහා බැදුනු ක්‍රීඩාවල නිරතවීමද 68% තරුණ ළමුන් සමාජ ජාල ආශ්‍රිත මිතුරන් හා සම්බන්ධ වී ඇතිබව සොයාගනුලැබ ඇත.එම දත්ත දෙස බැලූ විට අන්තර්ජාලය භාවිතය ගැන මනා අවබෝධයක් ලබාගත හැක.

කාරණය එසේවුවද අද ලෝක ප්‍රජාව මුහුණ දී ඇති බරපතල ගැටළු වලට හේතුපාදක වී ඇත්තේද අන්තර්ජාලයම බව කිවමනාය.ඇත්තෙන්ම "අන්තර්ජාලය තුල අප සුරක්ෂිතද?" යන ප්‍රශ්ණයට පිළිතුරු සෙවීමට කාලය එලබ තිබේ.ප්‍රතිවෛරස වැනි මෘදුකාංග(Antivirus), ෆයර් වෝල්(Firewall),  මුරපද යෙදීම, Parental Control Options, Blocking & Filtering Software වැනි පරිගණක ආරක්ෂක වැඩසටහන් හා විවිධාකාර වූ තාක්ශණික උපක්‍රම භාවිතා කල පමණින්ම අප අන්තර්ජාලය තුල සුරක්ෂිත නැත.එයට හේතුව තාක්ෂණික උපක්‍රම පමණක් යෙදූ පමණින් අප අන්තර්ජාලය තුල හැසිරෙන ආකාරය හා අපේ ක්‍රියාවලීන් පාලනය කල නොහැකි බැවිනි.

අප අන්තර්ජාලය තුල හැසිරෙන ආකාරය,අපේ රුචි අරුචිකම්,අවශ්‍යතා ශණිකව අවබෝධකරගත හැකි පිරිසක් නිරන්තරයෙන් අන්තර්ජාලය තුල සැරිසරමින් සිටී.සේවා සහායකයින් (Service Assistants, Black Hackers, Crackers) වැනි පුද්ගලයින් අපට හිතවත් ලෙස පෙනී සිටිමින් හොර රහසේම අපව ඔවුන්ගේ පාලනයට නතුකරගැනීමට මෙන්ම අපේ පෞද්ගලිකත්වයට මෙන්ම Credit Card හා බැංකු ගිණුම් තොරතුරු සූක්ෂම ලෙස ලබාගත හැකිදැයි සොයනු ලබයි.

විවිධ ව්‍යාපාර වෙබ් අඩවි හරහා මනස විනාශකරන අසැබි වීඩියෝපට,ආයුධ නිපදවන ක්‍රම,වසවිෂ නිපදවන ක්‍රම වැනි සමාජ විරෝධී ක්‍රියා සිදුකරන ආකාරය දැක්වෙන රූපරාමු,වීඩියෝපට වැනි බහුමාද්‍ය භාවිතා කරමින් ඔවුන්ගේ ග්‍රහණයට නතුකර ගැනීමට නිරන්තර උත්සාහයක යෙදෙන පුද්ගලයින් අඩු නැතිව අන්තර්ජාලය තුල සැරිසරනු ලබයි.එවැනි දේ ගැන දැණුම අඩු පුද්ගලයින් ඔවුන්ගේ ගොදුරුවලට පත්වී තම මනස පමනක් නොව තම දේපල,මුදල් මෙන්ම තම පවුල් සන්ස්ථාව පවා විනාශ කරගැනීම සම්බන්ධයෙන් උදාහරණ ඕනෑතරම් දැක්විය හැක.ඒ පිළිබදව විමසන විට පෙනී යන්නේ සැබැවින්ම අප අන්තර්ජාලය තුල සුරක්ෂිත නැත යන්නයි.

මෑත කාලයේ විවිධ සමාජජාල (Social Networks) වෙබ් අඩවි හරහා සිදුවී ඇති අන්තර්ජාල අපරාධ (Cyber Crimes) දෙස බැලූවිට ප්‍රජාව කෙතරම් දැනුවත් වුවද ඊටත් වඩා දැනුවත්,උපක්‍රමශීලී පුද්ගලයින් අන්තර්ජාලය තුල බැටළු හම පොරවාගෙන හිතවතුන් ලෙස පෙනී සිටින බවයි.

සමාජසේවා ආයතන හා විවිධ තාක්ශණික ආයතන අන්තර්ජාලය පිළිබදව ප්‍රජාව දැනුවත් කිරීමට දැඩි පරිශ්‍රමයක් දරනු ලබයි.Child Exploitation & Online Protection Center (CEOP) පිටුදැකීම (Prevent), ආරක්ෂාවීම (Protection),ලුහුබැදීම(Pursue) යන ත්‍රිවිධ ක්‍රියාවලි හරහා අන්තර්ජාලය තුල පුද්ගලයින් ආරක්ෂාකිරීමට පරිශ්‍රමයක් දරනු ලැබීම තරමක අස්වැසිල්ලකි.ISP හෙවත් අන්තර්ජාල සේවා සපයන ආයතනද Parental Control Options, Blocking & Filtering Software,Firewalls වැනි පෞද්ගලික තොරතුරු අන්තර්ජාලය තුල පරිවහණය වැළැක්වීමේ උපක්‍රම හරහා අන්තර්ජාලය තුල යම්කිසි ආරක්ෂාවක් ගොඩනැගීමට සමත්ව ඇතිබව කිව යුතුමය.

කරුණු මෙසේ සිදුවුවත් කුමන මට්ටමේ මෘදුකාංග වැනි තාක්ශණික ප්‍රයෝග භාවිතා කලත් අන්තර්ජාලය තුලදී පුද්ගල ආරක්ෂාව ගොඩනගාගැනීමේ ප්‍රධාන වගකීම ඇත්තේ අපසතුවම බව කිව යුතුමය.

ඩිජිටල් ක්‍රීඩා මිනිසුන්ට සහ සමාජයට හිතකරද?

ක්‍රීඩා කිරීම සැබැවින්ම ශාරීරික මෙන්ම මානසික සෞඛයට හිතකරය.ක්‍රීඩාව තුලින් ගත සිත සුවපත්වනවා සේම යහපත් නිරෝගී පුද්ගලයින් හා සමාජ සබධතා ඉන් ගොඩනැගෙන බව අප කවුරුත් අවිවාදයෙන් පිලිගන්නා කරුණකි.

එය එසේ වුවද ඩිජිටල් ක්‍රීඩා නිසා අද විවිධාකාර වූ ගැටලු රාශියක් ගොඩනැගී ඇත.වර්තමානයේ ඩිජිටල් ක්‍රීඩා වලට ඇබ්බැහිවීම් (Addiction) ඉහල යාම සමාජමය ගැටලුවක් බවට ඔඩුදුවා ඇත්තේ එය වැළැක්වීමට හෝ පාලනය කිරීමට ප්‍රමාණවත් උත්සාහයක් ගැනීමට තරම් සමාජය එහි අහිතකර තත්වයන් පිළිබදව නිසි දැණුමක් නොමතිකම නිසාය.

අධ්‍යාපනය ලබන සිසුන්ගේ අධ්‍යන කටයුතු අඩපණ වන මට්ටමට අද ලෝකයේ ඩිජිටල් ක්‍රීඩා පිළිලයක් බවට පත්ව ඇත.වැඩිහිටියන්ට පවා අද ඩිජිටල් ක්‍රීඩා ව්‍යසනය වැළැක්වීමට අපහසු වී ඇත්තේ ඔවුන්ගෙන්ද සමහරක් එයටම යොමුවී ඇති හෙයිනි.එය හරියට "කකුළුවා ඇදේට යමින් පැටවුන්ට කෙළින් යන්න" ‍යැයි කියන්නාක් මෙනි.

American Psychological Association (APL) පවසන පරිදි Game Based Learning (GBL) ක්‍රමවේදයට අනුව නිර්මාණය කොට ඇති ඩිජිටල් ක්‍රීඩා ක්‍රීඩා කිරීම තුලින් මානව හැකියාවන් මෙන්ම පරිගණක ක්‍රියාදාමයන් ඉගෙන ගත හැක.නමුත් බහුතරයක් ක්‍රීඩාවල මූලික අරමුණ GBL නොවන බවනම් ගැටළුවකි.

Halo,Call of Duty, Anderson & Dill 2000,Lynch & Walsh2004,Gentile වැනි Shooter ඩිජිටල් ක්‍රීඩා වල නිරත ක්‍රීඩකයන්ගේ ආක්‍රමණශීලී, නොරිස්සුම් හැසිරීම් රටා වැඩි බවද එම හැසිරීම් සාමාන්‍ය ජීවනරටා වලදීද නරක ලෙසට බලපාන බවද විද්වතුන් විසින් පෙන්වා දී ඇත.මෙය "Seattle Children's Research Institute" මගින්ද තහවුරුකොට ඇත.

"Massachusetts Institute of Technology" හි විද්වතුන් පෙන්වාදෙන පරිදි යෞවනයින් විසින් කරණු ලබන අපරාධ (Juvenile Crimes) සදහා බිහිසුනු ඩිජිටල් ක්‍රීඩා වන Death Race,Mortal Kombat, Doom, Grand Theftsuto වල යම් මට්ටමක දායකත්වයක් පෙන්නුම් කරන බව සොයාගෙන තිබේ.

ඩිජිටල් ක්‍රීඩාවල තවත් අහිතකර තත්වයක් වන්නේ නිතරම මෙම ක්‍රීඩා ක්‍රීඩාකරන පුද්ගලයින් සමාජයෙන් කොන්වන බවයි.එයට හේතුව ඔවුන්ට සමාජ සබදතා (Social Relationships) ගොඩනගා ගැනීමට කාලයක් නොමැති වීමයි.තම විවේක කාලය සමාජ සබදතා ගොඩනගා ගැනීමට නොව ඩිජිටල් ක්‍රීඩා වල යෙදීමට ගතකිරීම ඊට හේතුවයි.

සමාජමය ගැටළු පමණක්ම නොව සෞඛයමය ගැටළු රාශියක් ඇතිවීමට ඩිජිටල් ක්‍රීඩා වල නිතර යෙදෙන පුද්ගලයින් මුහුණපාන බරපතල ගැටළුවකි.අධික තරබාරුකම,අධි රුධිර පීඩනය, කොලෙස්ට්‍රෝල්, දියවැඩියාව,අක්ෂි ආබාධ,මැණික් කටුව ආශ්‍රිත ස්නායු ආබාධ,කොන්දේ ආබාධ,මාංශපේශීවල ආබාධ මෙන්ම වැරදි ඉරියව්වෙන් බොහෝ වේලා සිටීම නිසා පිටකොන්දේ දරුණු ආබාධවලට පවා ලක්වීමේ ප්‍රවණතාවයක් ඇති බවද සෞඛය සංවිධාන පෙන්වා දී ඇත.

නිතර ඩිජිටල් ක්‍රීඩා කරන සිසුන්ගේ අධ්‍යන කටයුතු වලට දුර්වල බවද ගැටළුවක් වී ඇත.2012 දී "Psychology of Popular Media Culture" පත්‍රිකාවක් ඉදිරිපත් කරමින් ප්‍රකාශකරන්නේද ඩිජිටල් ක්‍රීඩා වල නිරත පුද්ගලයින්ගේ අවධානය (Attention) හා යමක් අවබෝධකරගැනීමේ හැකියාවටද නරක ලෙස බලපාන බවයි.සමස්ථයක් ලෙස කරුණු විමර්ශණය කරන කොයිකාට වුවද පෙනීයන පැහැදිලි කරුණ නම් කවුරු කෙසේ කීවද ඩිජිටල් ක්‍රීඩා වල නිතර නිරතවීම ගැටළු රාශියකට හේතුපාදක වන බවත් තමා ඩිජිටල් ක්‍රීඩාවලට ඇබ්බැහිවී ඇති බව තමාටම අවබෝධ කර ගැනීමට අපහසු වන බවත්ය.සැබැවින්ම එහි බැරෑරුම්කමද එයම නොවේද?

තාක්ශණයෙන් ව්‍යාපාර නව්‍යකරණය

තාක්ශණය වර්තමානයේ විවිධාකාර අංශවල අනාගතය,අභිවෘර්ධිය තීරණය කරන ප්‍රධානතම සාධකය වී ඇත්තාසේම ව්‍යාපාර ලෝකයේ පැවැත්මට අද නැතුවම බැරි සාධකයක් වී ඇත.තාක්ෂණය භාවිතා නොකලහොත් ව්‍යාපාර අතර පවතින තරගකාරී තත්වයට මුහුණදීමට අපොහොසත් වනවා මෙන්ම ව්‍යාපාර බිදවැටීමටද හේතු වන බව පිළිගතයුතු සත්‍යයකි.

සන්නිවේදනය වනාහි ව්‍යාපාරික ලෝකයට අත්‍යාවශ්‍යම සාධකයකි. ගණුදෙනුකරුවන්, සැපයුම්කරුවන්, කොටස්කරුවන්,බැංකු හා වෙනත් මූල්‍ය ආයතන වැනි පාර්ශවයන් නිසි ආකාරයට කලමණාකරණය කිරීමට අද දුරකතන ඇමතුම් වලට වඩා එහාගිය Email,Chatting,Vedio Calling,Vedio Conference වැනි නවීන සන්නිවේදන උපක්‍රම භාවිතා කරන බව අප කවුරුත් දනිමු.සාම්ප්‍රදායික දුරකතන ඇමතුම් වලට එහාගිය ඉහත සන්නිවේදන ක්‍රම නිසා ව්‍යාපාරික ක්‍රියාවලි වලට සක්‍රීයව දායක වන සියලු පාර්ශවයන්ට එම කටයුතු පහසුවෙන්, ක්‍රමවත්ව, ඉක්මනින් සිදුකරගත හැකිවනවා මෙන්ම අන්තර් පුද්ගල සබදතා ආයතනය තුලදී මෙන්ම ඉන් පිටතදී ඕනෑම අවස්ථාවකදී පවත්වාගත හැකිවීම මහත් ප්‍රතිඵලදායකය. "Asana" වැනි Vertual meeting තාක්ශණයන් නිසා වෙළද ව්‍යාපෘති පවා නිසි ආකාරව කලමණාකරණය කල හැකිබව ප්‍රකට ව්‍යාපාරික ආයතනයක් වන "Lexion Capital" පෙන්වා දෙයි.

අන්තර්ජාල අද ව්‍යාපාර සංවර්ධනයෙහි ලා තෝතැන්නක් වී ඇත.සාම්ප්‍රදායික ගණුදෙනුකිරීම් වලට එහා ගිය ක්‍රමවේදයන් නිසා ගණුදෙනුකරුවන්ට වෙළදපොල තුල භාණ්ඩ තෝරාගැනීමට කාලය වෙන්කල යුතු නැත.නිවසේදීම අන්තර්ජාලය භාවිතයෙන් Online Shopping පහසුකම හරහා  ඉටුකරගත හැක.භාණ්ඩයක වර්ණය, හැඩය, තත්වය එය මිලදී ගැනීමට පෙර හොදින් පිරික්සා බැලිය හැක්කේ "Try Before Buy" ක්‍රමවේදයට අනුවය.

මෙය නිමි අදුම් මෙන්ම ජංගම දුරකථන ,වාහන මිලදී ගැනීමට පෙරද කල හැක.ලෝ ප්‍රකට "Toyota" සමාගමේ නිල වෙබ් අඩවියෙන් තමාට කැමති වාහනයක් තෝරගෙන එයට තමන් කැමති වර්ණය ඇතුලත් කොට විවිධ දිශානති වලට හරවා හැඩ බැලිය හැක.එමෙන්ම  "Vertual Driving" තාක්ෂණය අනුව වාහන ඇතුලත තත්වය මෙන්ම එය ධාවනය කොට බලා ගුණ අගුණ තමාටම තක්සේරු කල හැක.භාණ්ඩ හා සේවා අලෙවිය සදහා Online Marketing , Email Marketing වැනි ක්‍රමවේද උදාහරණ ලෙස දැක්විය හැක.

"Zoho" වැනි Cloud Based Customer Relationship (CRM) සොෆ්ට්වෙයා නිසා ගණුදෙනුකරුවන් මනාව කලමණාකරනය කිරීමට හැකි වූ බව "Stitch to My Lue Promotions" සමාගම පෙන්වා දෙයි.එලෙසම යම් කිසි භාණ්ඩයක් හෝ සේවාවක් අලෙවියෙන් පසු සේවාවන් සැපයීම සදහා Online සේවාවන් වන Email, Chatting,Online Trainning ප්‍රතිඵලදායක මෙන්ම කාලය ඉතිරිකරන පහසු ක්‍රමවේදයක් බව ව්‍යාපාරික ලෝකයේ ප්‍රබලයන් පෙන්වා දේ.

Business Intelligence (BI) Tools භාවිතාකිරීමට පෙලඹීම තුලින් ආයතනයේ තොරතුරු භාණඩ හා සේවා වල මිල,සැපයුම්කරුවන්ගේ තොරතුරු පවා ස්වයංක්‍රීය ලෙස විශ්ලේෂණය කොට සකසා ගත හැක.සැබැවින්ම එය ව්‍යාපාරික ක්‍රියාවලීන් වේගවත් කිරීමට හා පහසු කිරීමට මනා පිටුවහලක් වන බව කිව හැක.

Quick Books Online, Vocus PR, Drop Box, Evernote, FTP Hosting වැනි Cloud Based වැඩසටහන් භාවිතාකිරීම නිස ව්‍යාපාරික ක්‍රියවලීන් ඕනෑම තැනක සිට ඕනෑම වේලාවකදී සිදුකරගත හැකිය.මෙනිසා ගමනාගමන වියදම්වල විශාල ඉතිරියක් සිදුවන බවද නිතර කාර්යාලය වෙත යෑමේ අවශ්‍යතාවයක් ඇති නොවන බවද "Style House Public Relation"  සමාගමේ නිර්මාතෘ පවසයි.

තාක්ශණයේ මෙවන් නවමුකරණයන් නිසා ව්‍යාපාරික ආයතන හිමිකරුවන්ට පමණක් නොව සමස්ථ ව්‍යාපාරික ක්‍රියාවලීන් සමග සක්‍රීයව ගැටෙන සියලුම පාර්ශවයන් හට තම ව්‍යාපාරික ක්‍රියාවලීන් වේගවත්ව, ක්‍රමානුකූලව, නිවැරදිව, පහසුවෙන්, ලාභදායීව මෙන්ම ප්‍රතිඵලදායකව ඉටුකරගත හැකිවීම සැබැවින්ම සමස්ථ ව්‍යාපාරික ලෝකයම උඩුයටිකුරු කිරීමට සමත්ව ඇති බව කිසිදු විවාදයකින් තොරව පිළිගත යුතුව ඇත.

තාක්ශණය හා මිනිස් මොළය

තාක්ශණයේ සීග්‍ර දියුණුවට මිනිසාගේ සමස්ථ ජීවන රටාවට විවිධාකාරයෙන් බලපා ඇති බව අප කාටත් මනාව වැටහෙන කරුණකි.මිනිසාගේ ශරීරය,මනස,ජීවන රටාව,මතකය,අවධානය පමණක් නොව නිදි චක්‍රය (Sleep Cycle) පවා වෙනස් කොට ඇති බව ලෝ වටා නිරන්තරයෙන් කරණු ලබන පර්යේෂණ වලින් මනාව තහවුරු කොට ඇත.

මිනිසාගේ මොළය වූකලී අසීමිත හැකියාවන් වලින් පිරිපුන් වූ අසිරිමත් නිර්මාණයකි.තාක්ශණයේ දියුණුව සමග මිනිසාගේ මොළයේ හැකියාව ටිකෙන් ටික මොට වෙමින් පවතින බවට ඕනෑ තරම් උදාහරණ මගින් පෙන්වා දිය හැක.ඉතාම සරල ගණිතකර්මයක්  වුවද විසදීමට අද ගණක යන්ත්‍රයක් අවශ්‍යම වී ඇත.නැතහොත් අපේ මොළයේ හැකියාවන් අද තාක්ශණයට බාරදී ඇත.කරුණු මතක තබාගැනීමට මොළය භාවිතාකිරීම ,විශේෂ සිදුවීම් මතකතබාගැනීම වෙනුවට රිමයින්ඩස් (Reminders),ඇලරට් (Alert) භාවිතය විලාසිතාවක් බවට අද පත්ව ඇත.

මහාචාර්ය Susan Greenfield පවසන ආකාරයට තාක්ශණය මිනිසා හා මිනිසාගේ මොළය වෙනස් කිරීමට සමත්ව ඇති බවද මේ නිසා මිනිසා තම පෞද්ගලික අනන්‍යතාවය,තමා කවුරුන්ද යන වග,තමා කරන කියන දෑ මෙන්ම ප්‍රතිචාර දැක්වීම යනාදී කරුණු කාරණා අවබෝධ කරගැනීමට පවා අපොහොසත් වීම නිසා බලාපොරොත්තු නොවූ අර්බුධයකට මුහුණ දී ඇති බව පෙන්වා දෙයි.

සමාජ විද්‍යාඥ William Ogburn 1934 දී ප්‍රකාශ කොට ඇති පරිදි යන්ත්‍ර සමග ජීවත්වන මිනිසුන් තම සමාජ,පාරිසරික,සන්ස්කෘතික සබදතා වලින් වෙන්වී යන නැඹුරුතාවයක් දක්වන බවයි.මෙය සෘජුවම තාක්ශණය නිසා මොළය තුල සිදුවී ඇති වෙනස්කම් නිසා ඇති වී ඇති මානසික තත්වයක් බව දැක්විය හැක.
2008 වර්ෂයේදී Scotland's Dundee Unuvercity විසින් කරණලද පර්යේෂණයකට අනුව සුදු,කලු වර්ණ සහිත රූපවහිනී තිර නරඹන පුද්ගලයින් සිහින දකින්නේද එම වර්ණම මූලික කොටගෙන බවය.මෙය තාක්ශණය විසින් මොළයේ ඇතිකරන ලද ස්වභාවයකි.

මිනිසාගේ ස්නායු ක්‍රියාකරීත්වය සම්බන්ධව පර්යේෂණ කරනු ලබන විද්වතුන් ප්‍රකාශකරන පරිදි Laptop,Tablet,Smartphone වලින් නිකුත්වන ආලෝකය මිනිසාගේ නිදි චක්‍රය වෙනස් කිරීමට බලපාන බවද එයට හේතුව රාත්‍රියේදී පවා ඩිජිටල් උපකරණ භාවිතාකරන කෙනෙකුගේ මොළය විසින් රාත්‍රීකාලය ලෙස නොව එය දිවාකාලය ලෙස වැරදි  ලෙස හදුනාගැනීම නිසා නිදි චක්‍රය අක්‍රමවත් වී නින්ද නොයෑමේ රෝග වලට මිනිසුන් මුහුණ දී ඇති බවද පෙන්වා දී ඇත.

Halo,Call of Duty වැනි  Shooter ඩිජිටල් ක්‍රීඩා නිසා මිනිසාට තීරණගැනීම් හා දැකීමේ හැකියාවන් වැඩි දියුණු වන බව 2013 වර්ෂයේදී සොයාගන්නා ලදී.එමෙන්ම මෙම ක්‍රීඩා වල නිරත ක්‍රීඩකයන් නොරිස්සුම් ගති ඇති ආක්‍රමණශීලී හැසිරීම් රටා සාමාන්‍ය ජීවිතයේදීද පෙන්වනබව සොයාගෙන ඇත.

තාක්ෂණයේ වේගවත් ප්‍රගමණය නිසා මිනිස් මොළයේ දියුණුව මෙන්ම පරිහානියද සිදුවනබව ඉහත කරුණු අධ්‍යයනය කිරීමෙන් අප කාටත් වැටහෙන සත්‍යයකි.තාකෂණය වුවද සීමාවට වඩා ජීවිතයට එකතුකර ගැනීම මොළයේ හිතකර වෙනසක් ඇතිකිරීමට හේතුපාදක වනවාට වඩා අහිතකර වන බව අප කවුරුත් හොදින් සිහියේ තබාගත යුතුය.ඕනෑම දෙයක් ඕනෑවට වඩා ඕනෑම නැත යන කියමනේ සත්‍ය මේ සෑම කරුණකින්ම ඉස්මතුවන බව කිව යුතුමය.

සටහන:- තිස්ස නවරත්න විසිනි